Avrupa tarihi, Afrika ve diğer kıtalardaki ülkeler üzerindeki sömürgecilikle sıkı sıkıya bağlıdır. Avrupa sömürgeciliği 15. yüzyıldan itibaren, Avrupalı keşif gezginleri ve denizcileri, dünyanın keşfi ve fethi için yola çıktıktan sonra başladı. Bu dönemde, Avrupa’nın güçlü deniz imparatorlukları, geniş bir sömürge imparatorluğu kurma yarışına girdiler. İlk önce en yakın coğrafya olan Afrika’nın kuzey ve batı kıyılarına çıktılar.
Özellikle Afrika kıtası, zengin doğal kaynakları ve stratejik konumu nedeniyle Avrupalı devletlerin ilgisini çekti. Bunun sonucunda, Avrupalı güçler, Afrika’nın çeşitli bölgelerini işgal etti ve kontrol altına aldı. Bu işgal ve kontrol, sık sık yerli halkların zorla sömürülmesi, toprakların ele geçirilmesi ve köle ticareti gibi uygulamaları içeriyordu. Afrika’ya giden her gemide bir din adamı bulunurdu, bunun nedeni gittikleri her yere Hristiyanlığı tanıtmak ve Hristiyan inancını yaygınlaştırmaktı. Bunu bazen iyilikle ama çoğunlukla işkenceyle yapıyorlardı. Misyonerler çoğu zamanda Hristiyanlığa ikna ettiklerine kurban ritüellerini de öğretiyorlardı.
Avrupalı denizcilerin Afrika’yı keşfi ve sömürüleri genellikle 15. yüzyılda başladı. Portekizli denizciler, özellikle 15. yüzyılın sonlarına doğru, Afrika’nın batı kıyılarını keşfetmeye başladılar ve burada ticaret kaleleri kurarak köle ticareti ve diğer ticari faaliyetlerde bulundular. Örneğin, 1471’de Portekizliler, günümüzdeki Gana topraklarında Elmina Kalesi’ni inşa ettiler ve burayı köle ticareti üssü olarak kullandılar. Bu, Avrupalıların Afrika’daki ilk sömürü faaliyetlerinden biri olarak kabul edilir.
Avrupa sömürgeciliği nasıl yaygınlaştı?
Benzer şekilde, Avrupalı güçler diğer kıtalara da yayıldı ve oralarda sömürgecilik faaliyetlerinde bulundu. Amerika, Asya ve Okyanusya gibi bölgelerde de Avrupalı sömürgeciler, yerli halkları sömürmek, kaynakları ele geçirmek ve kendi ekonomik çıkarlarını güvence altına almak için geniş çapta faaliyet gösterdiler.
Sömürgecilik dönemi, yerli kültürlerin bastırılması, yerli halkların köleleştirilmesi, toprakların talan edilmesi ve Avrupa’nın egemenliğinin dayatılmasıyla karakterize edilir. Bu süreçte, yerli halklar büyük acılar çekti ve uzun yıllar boyunca sosyal, ekonomik ve siyasi açıdan ezildiler.
Bugün, Avrupa’nın bu tarihsel dönemi, derin etkileriyle hala hatırlanmakta ve tartışılmaktadır. Sömürgecilik döneminin mirası, hala devam eden kültürel etkileşimler, ekonomik eşitsizlikler ve siyasi çatışmalar aracılığıyla görülebilir.
Fransızların asimile ettiği ülkeler
Fransızların Afrika’da asimile ettiği diğer önemli ülkeler şunlardır:
- Fas: Fransa’nın Kuzey Afrika’daki diğer büyük sömürgeci güç olan İspanya ile birlikte, Fas üzerinde de kontrol kurma girişimleri oldu. Fas, Fransa’nın güçlü etkisi altına girdi ve bazı bölgeler Fransız sömürge yönetimine geçti. Ancak, Fas’ın tamamı Fransız sömürgesi olmadı ve bağımsızlık mücadelesi verdi.
- Tunus: Fransa, 1881’de Tunus’u işgal etti ve resmi olarak bir Fransız protektorası haline getirdi. Fransızlar, Tunus’ta etkili bir şekilde yönetim kurarak ekonomik ve siyasi kontrol sağladılar.
- Madagaskar: Fransa, 19. yüzyılın sonlarında Madagaskar’ı işgal etti ve bu büyük ada ülkesini sömürgeleştirdi. Madagaskar, Fransız sömürge dönemi boyunca ekonomik ve kültürel olarak Fransa’nın etkisi altında kaldı.
- Fildişi Sahili (Côte d’Ivoire): Fildişi Sahili, Fransa’nın Batı Afrika’daki önemli sömürge bölgelerinden biriydi. Fransızlar, Fildişi Sahili’ni ekonomik olarak sömürdüler ve bu ülkeyi Fransız kültürüne asimile etmeye çalıştılar.
- Senegal ve Diğer Batı Afrika Ülkeleri: Senegal, Mali, Burkina Faso ve diğer Batı Afrika ülkeleri de Fransız sömürge yönetimi altındaydı. Fransızlar, bu bölgelerde ekonomik çıkarlarını güvence altına almak için koloniler kurdu. Bu bölgeleri Fransız kültürüne asimile etmeye çalıştılar.
Fransız sömürge yönetimi, Afrika’nın birçok bölgesinde derin etkiler bıraktı. Bu ülkelerin sosyal, ekonomik ve siyasi yapısını şekillendirdi. Bağımsızlık mücadeleleri sonucunda, bu ülkeler genellikle 20. yüzyılın ortalarında ve sonlarında bağımsızlıklarını kazandılar. Ancak, Fransız kolonizasyonunun etkileri hala devam etmektedir. Bu ülkelerin birçoğu, bağımsızlık sonrasında bile Fransız etkisini hissetmektedir.
Avrupa sömürgeciliği Neden Afrika ülkelerini tercih etti?
Afrika kıtası, zengin doğal kaynakları ve stratejik konumu nedeniyle Avrupalı devletlerin ilgisini çekmişti. Bunun sonucunda, Avrupalı güçler, Afrika’nın çeşitli bölgelerini işgal etti ve kontrol altına aldı. Bu işgal ve kontrol, sık sık yerli halkların zorla sömürülmesi, toprakların ele geçirilmesi ve köle ticareti gibi uygulamaları içeriyordu.
Benzer şekilde, Avrupalı güçler diğer kıtalara da yayıldı ve oralarda sömürgecilik faaliyetlerinde bulundu. Amerika, Asya ve Okyanusya gibi bölgelerde de Avrupalı sömürgeciler, yerli halkları sömürmek, kaynakları ele geçirmek ve kendi ekonomik çıkarlarını güvence altına almak için geniş çapta faaliyet gösterdiler.
Sömürgecilik dönemi, yerli kültürlerin bastırılması, yerli halkların köleleştirilmesi, toprakların talan edilmesi ve Avrupa’nın egemenliğinin dayatılmasıyla karakterize edilmektedir. Bu süreçte, yerli halklar büyük acılar çekmiştir. Uzun yıllar boyunca sosyal, ekonomik ve siyasi açıdan ezilmişlerdir.
Bugün, Avrupa’nın bu tarihsel dönemi, derin etkileriyle hala hatırlanmakta ve tartışılmaktadır. Sömürgecilik döneminin mirası, hala devam eden kültürel etkileşimler, ekonomik eşitsizlikler ve siyasi çatışmalar aracılığıyla görülebilir.
Fransızların Cezayir’i sömürgeleştirmesi
Fransızların Cezayir’i sömürdüğü, 19. yüzyılda başlayan ve 20. yüzyılın ortalarına kadar devam eden bir süreçti. İşte bu süreç hakkında bazı temel bilgiler:
- İlk İşgal (1830): Fransa, 1830’da Cezayir’i işgal etti. Bu, Cezayir’in yaklaşık 132 yıl boyunca Fransız sömürge yönetimi altında kalacağı anlamına geliyordu.
- Sömürge Yönetimi: Fransızlar, Cezayir’i kendi ekonomik çıkarları için sömürdüler. Tarım, madencilik ve diğer kaynaklar üzerinde kontrol sağladılar ve bu kaynakları Fransa’ya ihraç ettiler.
- Toprak Reformları: Fransızlar, Cezayir’deki toprakları ele geçirerek, bu toprakları Fransız köylülerine veya büyük arazi sahiplerine dağıttılar. Bu, yerli Cezayirlilerin topraklarını kaybetmelerine ve geçim kaynaklarından mahrum bırakılmalarına neden oldu.
- Kültürel Asimilasyon: Fransızlar, Cezayirlileri Fransız kültürüne asimile etmeye çalıştılar. Bu, yerli kültürlerin bastırılması, Arapça’nın yerine Fransızca’nın öne çıkarılması ve İslam’ın Fransızlaştırılması gibi uygulamaları içeriyordu.
- Ekonomik Sömürü: Fransızlar, Cezayir’deki kaynakları sömürerek kendi ekonomilerini güçlendirdiler. Bu süreç, yerli halkların yoksullaşmasına ve Fransa’nın zenginleşmesine yol açtı.
Fransız sömürge yönetimi, Cezayirli mücadeleci grupların ve ulusal kurtuluş hareketlerinin ortaya çıkmasına neden oldu. Bu mücadelelerin sonucunda, Cezayir 1962 yılında bağımsızlığını kazandı. Ancak Fransız sömürge döneminin etkileri hala devam etmektedir. Bu durum günümüzde bile Cezayir’in sosyal, ekonomik ve siyasi yapısını derinden etkilemektedir.
Cezayir’in sömürgeci politikalara boyun eğmesi
Fransa’nın Cezayir’i resmen sömürge yaptığı 1848’den 1962 yılındaki bağımsızlığına kadar olan süreçte yerli halk, sonuçları günümüze kadar süren akıl almaz katliam ve sömürgeci politikalara maruz kaldı.
Cezayir’in bu en uzun yüzyılında tüm Akdeniz bölgesi Fransa’nın ayrılmaz bir parçası olarak yönetilmişti.
Yüz seneden fazla bir süreçte Cezayir, yüz binlerce Avrupalı göçmen için bir hedef haline gelmişti.
Fransa işgal yılları boyunca Cezayir’de birçok katliama ve insanlık suçuna imza attı. İlk katliamını 1832’de işgale direniş gösteren El-Awfiya kabilesine karşı gerçekleştirdi. Kadın, çocuk ve yaşlı demeden öldürdü. Fransa’ya boyun eğmeyen diğer kabileler de aynı kaderi paylaştı. Diri diri yakılmaktan kurşuna dizilmeye kadar vahşetin her türlüsüyle tanıştılar. 1852’de Laghouat şehrine tarihteki ilk kimyasal saldırı düzenlenmiştir. Halkın üçte biri hayatını kaybetti. 1945’te Setif, Kherrata ve Guelma’da 40 binden fazla insan katledilmiştir. Bu cürümlerin hesabı hâlâ sorulmadığı gibi Fransa işlediği insanlık suçunu da kabul etmemiştir. Hatta bırakın suçunu kabullenmeyi, Afrika’ya medeniyet götürdüğü için yıllardır alkış bekliyor.
Fransa’nın Afrika’ya ilk ayak bastığı dönemde Cezayir’i işgali ve bu süreçte yaşanan katliamlar, 19. yüzyılın önemli ve trajik olaylarından biridir.
Sonuçlar
- Fransız Kolonisi: Cezayir, 1962 yılına kadar Fransa’nın bir kolonisi olarak kaldı. Bu süre zarfında Cezayir halkı, Fransız sömürge yönetiminin baskısı ve ayrımcılığı altında yaşadı.
- Bağımsızlık Savaşı: Cezayir halkı, 1954’te başlayan ve 1962’de sona eren kanlı bir bağımsızlık savaşı vererek sonunda bağımsızlığını kazandı. Bu savaş sırasında da yüzbinlerce insan öldü ve büyük acılar yaşandı.
Fransa’nın Cezayir’deki işgali ve bu süreçte yaşanan katliamlar, sömürgeciliğin acımasız yüzünü gösteren tarihsel örneklerden biridir. Cezayir’deki Fransız işgali, hem bölgedeki hem de dünyadaki sömürge karşıtı hareketlerin güçlenmesine katkıda bulunmuştur. Böylece tüm dünyada bağımsızlık mücadelesine ilham vermiştir.
